1

Татарстан

Республикасы

“Лениногорск

муниципаль

районы”

муниципаль

берәмлегенең

“Лениногорск

шәһәре

7

нче

урта

гомуми

белем бирү мәктәбе”

муниципаль бюджет гомуми белем бирү

учреждениесе

3

нче

сыйныфның

рус

төркемендә

коммуникатив

технологиягә нигезләнеп үткәрелгән әдәби уку дәресенең

планы

Әзерләде:

I квалификацион категорияле

татар теле һәм әдәбияты укытучысы

Миннур Әдеһәм кызы Сафиуллина

Текст

2

“ Җәй җитә” тексты.

Тиздән мәктәптә укулар тәмамлана. Җәй җитә. Көннәр озыная, төннәр

кыскара. Кояш кыздыра. Күбәләкләр чәчәкләргә куналар. Урманда, болында

кошлар сайрый. Җәйге каникуллар башлана. Без каникулларны яратабыз,

1нче дәрес – ЛКФ;

2 нче дәрес – ЛГКК;

3 нче дәрес – Д / М сөйләм дәресе.

Тема: “Җәй җитә” текстындагы яңа лексика.

Дәрес тибы: ЛКФ.

Дәрес максатлары:

1.Укытучы өчен:

Белем бирү максаты ( дәреснең предмет нәтиҗәсе):

--“Җәй җитә” текстындагы яңа сүзләр белән таныштыру.

Үстерү максаты (дәреснең метапредмет нәтиҗәсе):

-- чагыштыра , нәтиҗә ясый белү кебек фикерләү сәләтләрен үстерү.

Тәрбия бирү максаты (дәреснең шәхси нәтиҗәсе):

--табигатьне ярату, аңа сак караш тәрбияләү.

2.Укучыларга җиткерелә торган дәреснең белем бирү максаты (дәреснең

предмет нәтиҗәсе):

--ел фасылларының билгеләрен, җәй көне укулар тәмамланганын әйтә белү.

--Җәй турында сөйләү өчен кирәк булган лексик материалны өйрәнү.

Җиһазлау: дәреслек (72-73 нче битләр); методик ярдәмлек (44-45 нче

битләр); дәрескә әзерләнгән презентацион материаллар; Р.З. Хәйдәрова “

Татарский язык в таблицах”; предметлы рәсемнәр; картина “Җәй”;

татар

халык көйләре язылган кассета;

укучыларның

“Җәй” темасына ясаган

рәсемнәр күргәзмәсе.

Дәрес барышы:

I.Оештыру.

1) Уңай психологик халәт тудыру;

2) дежур укучы белән әңгәмә;

3) һава торышы турында сөйләшү;

4) укучыларның бер-берсенә комплиментлар әйтүе.

II. Өй эшен тикшерү.

III. Актуальләштерү.

Слайдлар аша ел фасылларының билгеләрен искә төшерү, бу турыда

әйтеп бирү оештырыла.

IV. Дәреснең максатын билгеләү.

1) 1 нче күнегү, 72 нче бит. Бу шигырьләр нинди ел вакытларына, кайсы

рәсемгә туры килә? Үз фикереңне аңлатып бир. Шигырьләрне сәнгатьле укы.

3

Һәр шигырь өстендә эш түбәндәгечә оештырыла:

1) укытучының шигырьне үрнәк укуы.

2) Шигырьдәге аңлашылмаган сүзләрнең мәгънәсен ачыклау.

3) Шигырьдә куелган сорауга җавап бирү һәм үз фикереңне аңлату.

Шулай

итеп,

һәр

шигырьне

укыганнан

соң,

шигырьдә

әйтелгән

һәр

ел

фасылының билгеләре ачыклана.)

4)Укучыларның шигырьләрне пышылдап һәм кычкырып сәнгатьле

укуы, тәрҗемә итүе.

5) Шигырьнең эчтәлегенә карата укучылар сорау җөмләләр төзиләр һәм

аларга җавап бирәләр (парларда).

Соңгы шигырьне укыганнан соң, укучылар дәреснең максатын әйтеп

бирәләр.

Көтелгән җавап:

-- Без бүген дәрестә җәй турында сөйләшербез.

2)

2 нче күнегү, 73 нче бит. Сүзләр һәм сүзтезмәләрнең

кайсысы җәй

турында? Үз фикереңне аңлат.

3) 3 нче күнегү, 73 нче бит. Гали бу киемнәрне кайчан кия?

V. Яңа сүзләр белән таныштыру.

1.

Экспозиция.

2.

Семантизацияләү (тактада язылган яңа сүзләрнең мәгънәсен ачыклау).

Тактада транскрипция билгеләре белән язылган яңа сүзләр:

ямьле – [йәмл

˘

э

′]

күбәләк – [күбәлә′к]

эссе – [

ˇ

э

´

с

˘

э

′]

җәйге – [җәйг

˘

э

′]

᷃

‾ ′

озын – [

˘

о

з

˘

о

′н]

кыска – [к

˘

ы

ска′]

тиздән – [тиздә′н]

3. Яңа сүзләрнең әйтелеше өстендә эш (укытучы артыннан хор белән һәм

аерым - аерым кабатланыла):

-- яңа сүздәге үзенчәлекле авазларны әйтү;

-- сүзне кабатлау;

-- сүзтезмә әйтү: ямьле җәй, ак күбәләк, эссе көн һ.б.

-- яңа сүз кергән җөмләләр әйтү:

1) Ямьле җәй җитә. 2) Ак күбәләкләр оча. 3) Урманда кошлар сайрый.

4. Яңа сүзләр кулланып, ситуатив күнегүләр белән эшләү.

Скажите, что:

-- наступает прелестное (красивое) лето;

4

-- летают красивые бабочки;

-- сегодня очень жарко;

-- дни становятся длиннее;

-- ночи становятся короче.

5. Яңа сүзләрнең язылышы өстендә эш.

-- хаталар профилактикасы үткәрү;

-- хәтер диктанты язу.

6. Яңа сүзләрне тәрҗемәсе белән дәфтәргә язу; берничә сүзне татарча-

русча сүзлектән карау.

VI. Физкультминут (музыка астында эшләнә).

VII. Яңа сүзләрне сөйләмдә куллануны ныгыту.

1.

“Тәрҗемәче”

уены.

Балалар

парларда

бер-берсеннән

сүзләрнең

тәрҗемәсен сорыйлар.

2. Сүзләрнең антоним парларын табу.

Озын -- ... көн -- ...

башланды -- ... кояшлы -- ...

эссе -- ... ямьле -- …

3.Презентацион материал белән эш. Укучылар дөрес тәрҗемәне тапса,

яшел ут кабына, тәрҗемә өчен икенче сүз чыга.

Дөрес тәрҗемәне табыгыз

Сайрый Бабочка

Эссе Завершается

Күбәләк Поёт

Тәмамлана Короткий

Озын Прелестный (красивый)

Җәйге Жарко

Ямьле Летний

Кыска Скоро

Тиздән Длинный

4. 6 нчы күнегү, 74 нче бит. Ике раслауның кайсысы дөрес? Ни өчен?

5. Ишетеп аңлау күнегүләре белән эш.

1) Прослушайте и укажите слова со звуком [җ] .

Яңгыр, кыр, җил, җәй, кояш, гөл, чәчәк, буран, җиләк, күбәләк, җылы.

2) Прослушайте и скажите, что добавлено во втором

предложении

каждой пары.

а) Җәй көне көннәр озыная.

Җәй көне көннәр озыная, төннәр кыскара.

б) Бал кортлары бал җыялар.

Бал кортлары чәчәкләрдән бал җыялар.

5

в) Урманда кошлар сайрый.

Урманда, болында кошлар сайрый.

6. Ситуатив күнегүләр белән эшләү өчен, --мы/--ме сорау кисәкчәләрен искә

төшерү.

7. Яңа сүзләр кулланып, ситуатив күнегүләр белән эшләү.

8 нче күнегү, 74 нче бит. Спроси у друга:

-- когда в школе завершается учёба;

-- когда начинаются летние каникулы;

-- любит ли он весну,зиму, лето;

--тёплый ли день;

--солнечный ли день.

VIII. Мөстәкыйль эш. Тест сорауларына җавап бирү.

Дөрес җавапны табыгыз.

Ничә ел фасылы бар?

1) биш 2)дүрт 3) алты

Көннәр кайчан эссе була?

1) җәен 2) кышын 3) көзен

Урманнарда нәрсәләр үсә?

1) бәлешләр 2) балыклар 3) агачлар

Җиләкләр кайчан өлгерә?

1) июльдә 2) декабрьдә 3) мартта

Мөстәкыйль эшне тикшерү. Үзбәя.

VIII. “Башын әйтәм, ахырын тап” уенын уйнау. Укытучы баштагы сүзне

әйтә, ә укучылар дәвам итәләр.

Тиздән җәй ...(җитә)

Көннәр ...(озыная), төннәр ...(кыскара)

Җәйге каникуллар ... (башлана)

Без каникулда ... (ял итәбез; җиләкләр җыябыз; әтигә,әнигә, әбигә, бабайга

булышабыз һ. б.)

IХ. “Иң матур сөйләүче” конкурсы. Тактада язылган текстны укучылар

укыйлар, парларда бер-берсенә сөйлиләр. Аннан соң такта янына чыгып

сөйләү оештырыла.

Текст.

Тиздән укулар тәмамлана. Ямьле җәй җитә. Көннәр озыная, ә төннәр

кыскара. Күбәләкләр оча. Кошлар сайрый. Каникуллар башлана.

Х. Өй эше.

6

1) 5 нче күнегү, 73 нче бит – программа материалын авырлык белән

үзләштерүче укучылар өчен.

2) 7 нче күнегү,74 нче бит – уртача авырлыктагы бирем.

3) ”Ямьле җәй”— хикәя төзергә – көчле укучылар өчен.

ХI. Дәрескә йомгак.

Укытучы. Бүген дәрестә нәрсәгә өйрәндек?

Көтелгән җавап. Яңа сүзләр белән таныштык, җәй турында сөйләдек.

Укытучы. Нинди яңа сүзләр белән таныштыгыз?

Көтелгән җавап. Сайрый, күбәләк, эссе, тәмамлана, озын, кыска, җәйге,

ямьле сүзләре белән таныштык.

Укытучы . Бу яңа сүзләр белән нинди җөмләләр төзеп була? (Укучыларның

җаваплары тыңланыла).

ХII. Укучыларның дәрестәге эшчәнлегенә, үзләре белән бергәләп,

гомуми нәтиҗә ясау; билгеләр кую.

Искәрмә:

дәрестә

укучылар,

һәр

биремне

үтәгәннән

соң,

үз

эшчәнлекләрен бәялиләр (үзбәяләү оештырыла).