Салауат Юлаев 1754 йылдың йәйендә Өфө провинцияһы Салауат Юлаев 1754 йылдың йәйендә Өфө провинцияһы Себер юлы Шайтан-Көҙәй йорто (хәҙер — Башҡортостандың Себер юлы Шайтан-Көҙәй йорто (хәҙер — Башҡортостандың Салауат районы) Тәкәй ауылында тыуып үҫкән. Уның атаһы Салауат районы) Тәкәй ауылында тыуып үҫкән. Уның атаһы Юлай Аҙналин Шайтан-Көҙәй йорто старшинаһы һәм күп Юлай Аҙналин Шайтан-Көҙәй йорто старшинаһы һәм күп яуҙар үткән кеше була. Салауат бик яҡшы белем һәм тәрбиә яуҙар үткән кеше була. Салауат бик яҡшы белем һәм тәрбиә ала. Риүәйәттәргә ҡарағанда, хәреф танырға ул әсәһенән ала. Риүәйәттәргә ҡарағанда, хәреф танырға ул әсәһенән өйрәнә, аҙаҡ Нәби Кәбири тигән муллала уҡый. 16-17 өйрәнә, аҙаҡ Нәби Кәбири тигән муллала уҡый. 16-17 йәшендә ил аҡһаҡалы Байыҡ Айҙар сәсән менән осрашып, йәшендә ил аҡһаҡалы Байыҡ Айҙар сәсән менән осрашып, яҡындан таныша. яҡындан таныша. Е. Пугачев етәкселегендә Крәҫтиәндәр һуғышы Е. Пугачев етәкселегендә Крәҫтиәндәр һуғышы башланыу мәлендә Салауат Юлаев башҡорт халҡын ирек башланыу мәлендә Салауат Юлаев башҡорт халҡын ирек өсөн көрәшкә күтәрерлек шәхес булып өлгөрә. өсөн көрәшкә күтәрерлек шәхес булып өлгөрә. Ул 1200 кешелек атлы ғәскәр менән яуға ҡушылып, һәләтле Ул 1200 кешелек атлы ғәскәр менән яуға ҡушылып, һәләтле полководец халыҡтың яратҡан батыры һәм шағиры булып полководец халыҡтың яратҡан батыры һәм шағиры булып таныла. Крәҫтиәндәр һуғышы еңелеү менән тамамланғас, таныла. Крәҫтиәндәр һуғышы еңелеү менән тамамланғас, Салауатты атаһы, бер нисә көрәштәше менән ҡулға алып, Салауатты атаһы, бер нисә көрәштәше менән ҡулға алып, 1775 йылдың октябрендә Балтик диңгеҙе Рогервикка (хәҙерге 1775 йылдың октябрендә Балтик диңгеҙе Рогервикка (хәҙерге Эстонияның Палдиски ҡалаһына) ғүмерлеккә каторгаға Эстонияның Палдиски ҡалаһына) ғүмерлеккә каторгаға ебәрәләр. Шағир 1800 йылдың 26 сентябрендә шунда вафат ебәрәләр. Шағир 1800 йылдың 26 сентябрендә шунда вафат була. була.
Салауат алмас ҡылысын Салауат алмас ҡылысын Йөрөтөр булған Йөрөтөр булған h h әр саҡ билендә. әр саҡ билендә. Салауат батыр Салауат батыр h h әләк бул әләк бул h h а ла, а ла, Даны йәшәй Тыуған илендә. Даны йәшәй Тыуған илендә. ( Халыҡ йыры) ( Халыҡ йыры)

«Мин китте лә тип илап ҡайғырмағыҙ,

«Мин китте лә тип илап ҡайғырмағыҙ,

Батыр ирҙәр тыуыр тағы ла»

Батыр ирҙәр тыуыр тағы ла»

С .Юлаев

С .Юлаев










Башҡорт өсөн Салауат – рух пәйғәмбәре.Ғүмере лә ,

Башҡорт өсөн Салауат – рух пәйғәмбәре.Ғүмере лә ,

яҙмышы ла халыҡтар күңелендә өмөт нуры балҡыған

яҙмышы ла халыҡтар күңелендә өмөт нуры балҡыған

йондоҙға тиң. Ул бөгөн дә тере йәндәргә дәрт биреп, йөрәктәрен

йондоҙға тиң. Ул бөгөн дә тере йәндәргә дәрт биреп, йөрәктәрен

елкендәреп емелдәй, сөнки

елкендәреп емелдәй, сөнки

Салауат – батыр!

Салауат – батыр!

Ул егерме ике йәшендә ҡаһарман исеме менән халыҡтарҙы

Ул егерме ике йәшендә ҡаһарман исеме менән халыҡтарҙы

азатлыҡ өсөн көрәшкә әйҙәгән.

азатлыҡ өсөн көрәшкә әйҙәгән.

Салауат – шағир!

Салауат – шағир!

Ул йырлаған йырҙар, көйләгән ҡобайырҙар йәҙрәләрҙән

Ул йырлаған йырҙар, көйләгән ҡобайырҙар йәҙрәләрҙән

көслөрәк ҡорал булған.

көслөрәк ҡорал булған.

Салауат – ил улы!

Салауат – ил улы!

Кешеләргә миһырбанлы булған.

Кешеләргә миһырбанлы булған.

Салауат – аҡыл эйәһе!

Салауат – аҡыл эйәһе!

Үҙе китаптар яҙмаһа ла, уның хаҡында ла яҙалар.

Үҙе китаптар яҙмаһа ла, уның хаҡында ла яҙалар.

Салауат - беҙҙең замандаш!

Салауат - беҙҙең замандаш!

Быуат артынан быуат килә, ул һәр быуынға ҡәҙерле!

Быуат артынан быуат килә, ул һәр быуынға ҡәҙерле!

Салауат – милләт ҡото!

Салауат – милләт ҡото!

Бар булмышы туған халҡына, ырыҫы – бәхете хаҡына

Бар булмышы туған халҡына, ырыҫы – бәхете хаҡына

арналған.

арналған.

Салауат – даһи!

Салауат – даһи!

















Эстонияны
ң
Эстонияны
ң
Палдиски
ҙ
а Палдиски
ҙ
а (элекке (элекке Рогервик Рогервик
ҡ
ала
һ
ы)
ҡ
ала
һ
ы)
ҡ
уйыл
ғ
ан
ҡ
уйыл
ғ
ан Салауат батыр Салауат батыр бюсы. бюсы.

Салауат

Салауат

Юлаев һәйкәле.

Юлаев һәйкәле.

Скульпторы

Скульпторы

Сосланбәк Тавасиев.

Сосланбәк Тавасиев.



Салауат

Салауат

Михельсон

Михельсон

ғәскәренә ҡаршы

ғәскәренә ҡаршы

.

.

Салауаттан
һ
орау алыу. Салауаттан
һ
орау алыу.

Ҡурай тураһында

Ҡурай тураһында

легенда.

легенда.


Тыуған ил менән

Тыуған ил менән

хушлашыу.

хушлашыу.


Саҡырыу.

Саҡырыу.


М.Н.Арыҫланов.

М.Н.Арыҫланов.

«Салауат менән Пугачев»

«Салауат менән Пугачев»


“

“

Салауат”

Салауат”


“

“

Салауат портреты”.

Салауат портреты”.

Р.М.Нурмөхәмәтов

Р.М.Нурмөхәмәтов


Салауаттың

Салауаттың

йорто

йорто


Баш
ҡ
орттар тынысланманы, Баш
ҡ
орттар тынысланманы, 1741 1741 йыл
ғ
ы язалап
ү
лтере
үҙә
р ва
ҡ
ытында йыл
ғ
ы язалап
ү
лтере
үҙә
р ва
ҡ
ытында
ҡ
асып
ҡ
ал
ғ
ан
ҡ
арт фетн
ә
сел
ә
ре
ҡ
асып
ҡ
ал
ғ
ан
ҡ
арт фетн
ә
сел
ә
ре Юлай
үҙ
ене
ң
улы Салауат мен
ә
н улар Юлай
үҙ
ене
ң
улы Салауат мен
ә
н улар ара
һ
ына килеп сы
ҡ
ты. Б
ө
т
ә
ара
һ
ына килеп сы
ҡ
ты. Б
ө
т
ә
Баш
ҡ
ортостан баш к
ү
т
ә
р
ҙ
е.
Һә
м аф
ә
т Баш
ҡ
ортостан баш к
ү
т
ә
р
ҙ
е.
Һә
м аф
ә
т та
ғ
ы ла
ҡ
е
үә
тлер
ә
к к
ө
с мен
ә
н
ҡ
ы
ҙ
ып та
ғ
ы ла
ҡ
е
үә
тлер
ә
к к
ө
с мен
ә
н
ҡ
ы
ҙ
ып китте. китте. А.С.Пушкин. А.С.Пушкин.

Ғ
аил
ә
, т
ә
би
ғә
т
һә
м м
ә
кт
ә
п
Ғ
аил
ә
, т
ә
би
ғә
т
һә
м м
ә
кт
ә
п Салауатты
ң
т
ә
рби
ә
сел
ә
ре Салауатты
ң
т
ә
рби
ә
сел
ә
ре булды; шулар йо
ғ
онто
һ
онда булды; шулар йо
ғ
онто
һ
онда уны
ң
к
ө
с
ө
,
һә
л
ә
те
үҫә

һә
м уны
ң
к
ө
с
ө
,
һә
л
ә
те
үҫә

һә
м буласа
ҡ
герой
ҙ
ы
ң
буласа
ҡ
герой
ҙ
ы
ң
характерына ниге
ҙ

һ
алына. характерына ниге
ҙ

һ
алына. Ф.Д.Нефедов. Ф.Д.Нефедов.
Уны
ң
к
үң
еле
һө
й
өү
мен
ә
н Уны
ң
к
үң
еле
һө
й
өү
мен
ә
н тулы. Сал Уралын, т
өҙ
тулы. Сал Уралын, т
өҙ

ҡ
ара
ғ
ай
ҙ
арын, зифа
ҡ
ара
ғ
ай
ҙ
арын, зифа шыршыларын, а
ҡ
шыршыларын, а
ҡ

ҡ
айындарын,
ҡ
ара к
үҙ
ле
ҡ
айындарын,
ҡ
ара к
үҙ
ле муйылдарын –
һә
мм
әһ
ен муйылдарын –
һә
мм
әһ
ен ярата Салауат. ярата Салауат. С.П.Злобин. С.П.Злобин.
Егерме й
ә
шлек командир
ғ
а Егерме й
ә
шлек командир
ғ
а ябай баш
ҡ
орт ябай баш
ҡ
орт общинниктары ла, общинниктары ла, ихтилал
ғ
а
ҡ
ушыл
ғ
ан ихтилал
ғ
а
ҡ
ушыл
ғ
ан ар
ҙ
а
ҡ
лы старшиналар
ҙ
а ар
ҙ
а
ҡ
лы старшиналар
ҙ
а буй
һ
он
ғ
ан. буй
һ
он
ғ
ан. И.М.Гвоздикова. И.М.Гвоздикова.
Баш
ҡ
орт хал
ҡ
ыны
ң
то
ғ
ро улы Баш
ҡ
орт хал
ҡ
ыны
ң
то
ғ
ро улы Салауат Юлаев
ө
с
ө
н мин сик
һ
е
ҙ
Салауат Юлаев
ө
с
ө
н мин сик
һ
е
ҙ
шат
һә
м
ғ
орурмын. Легендар шат
һә
м
ғ
орурмын. Легендар Салауат
ҡ
а
һә
йк
ә
л т
өҙөү
г
ә
ижади Салауат
ҡ
а
һә
йк
ә
л т
өҙөү
г
ә
ижади
ғү
меремде
ң
и
ң
я
ҡ
шы йылдарын
ғү
меремде
ң
и
ң
я
ҡ
шы йылдарын бир
ҙ
ем. Уты
ҙ
йыл
ғ
а я
ҡ
ын бир
ҙ
ем. Уты
ҙ
йыл
ғ
а я
ҡ
ын
ғү
меремде. Мин быны
ң
мен
ә
н
ғү
меремде. Мин быны
ң
мен
ә
н бик б
ә
хетлемен. бик б
ә
хетлемен. С.Д.Тавасиев. С.Д.Тавасиев.
Салауат
ҡ
а халы
ҡ
ты
ң
Салауат
ҡ
а халы
ҡ
ты
ң
айырым м
ө
н
ә
с
ә
б
ә
те хатта айырым м
ө
н
ә
с
ә
б
ә
те хатта уны
ң
легендар й
ә
шен
ә
л
ә
уны
ң
легендар й
ә
шен
ә
л
ә
б
ә
йле, бы
ғ
а
ҡ
а
ғ
ылышлы б
ә
йле, бы
ғ
а
ҡ
а
ғ
ылышлы йыр
ҙ
ар
ҙ
а ижад ителг
ә
н. йыр
ҙ
ар
ҙ
а ижад ителг
ә
н. А
ҫ
ыл
ғ
ужа Ба
һ
уманов. А
ҫ
ыл
ғ
ужа Ба
һ
уманов.









Мин үлмәнем,башҡорттарым!

Мин үлмәнем,башҡорттарым!





Салауат Юлаев

Салауат Юлаев

Һин алыҫта минән,Ватаным!

Һин алыҫта минән,Ватаным!

Тыуған төйәк бигерәк аяулы.

Тыуған төйәк бигерәк аяулы.

Ҡайтыр инем дә бит,башҡорттар,

Ҡайтыр инем дә бит,башҡорттар,

Аяҡтарым минең бығаулы.

Аяҡтарым минең бығаулы.

Ҡарҙар күмә минең юлымды.

Ҡарҙар күмә минең юлымды.

Тындарымды ҡыҫа таш йорттар.

Тындарымды ҡыҫа таш йорттар.

Әммә яҙын ирер ул ҡарҙар.

Әммә яҙын ирер ул ҡарҙар.

Минме? Юҡ, үлмәнем , башҡорттар!

Минме? Юҡ, үлмәнем , башҡорттар!